Algemeen
1. Inleiding / impact op de gemeente
2021 was het tweede jaar van corona. Het besef dat corona geen tijdelijke ziektegolf was, viel zwaar. De wereld is veranderd, de samenleving is er door aangetast maar heeft ook aangetoond enorm wendbaar te kunnen zijn. Er ontstond een nieuwe werkelijkheid, onvoorstelbare scenario’s werden dagelijkse praktijk; ziekenhuiszorg die niet kon plaatsvinden omdat de intensive care overbelast was door corona patiënten, thuiswerken en online vergaderen werden de nieuwe norm, winkels gesloten, lock-downs. Vakanties en vrije tijdsbestedingen die wel of niet door konden gaan en eventueel inclusief diverse maatregelen en vaccinaties.
Tevens kwam er een nieuwe variant van COVID-19 met de Omikronvariant. Het aantal besmettingen steeg enorm. Gelukkig bleek deze variant te zorgen voor een minder erg ziekte beeld. In combinatie met de vaccinatie en boostercampagnes heeft dit in 2022 gezorgd voor de afschaling van de maatregelen en de terugkeer naar een normaler leven waarin Covid-19 een (blijvend) onderdeel is.
Ook in onze gemeente heeft de uitbraak van het Covid-19-virus een grote impact gehad en beïnvloedt het nog steeds het dagelijks leven. Net als in de rest van Nederland of zelfs de hele wereld. Aan het begin van de uitbraak is er een crisisteam samengesteld. Dat team is sinds de uitbraak in totaal 100 keer bij elkaar geweest. Het gemeentelijk crisisteam heeft ondernemers, verenigingen en instanties op allerlei fronten geadviseerd hoe om te gaan met de maatregelen. Vanuit het gemeentebestuur zijn er wederom bijeenkomsten georganiseerd met horeca, bouw- en tuincentra, Sint Nicolaascomités en de 4 carnavalsverenigingen van Laarbeek. Daarnaast zijn er dagdagelijks vragen van inwoners beantwoord en talloze gesprekken geweest met allerlei gremia over de mogelijkheden om binnen de maatregelen verantwoord te kunnen handelen. Waar er in september nog sprake was van een verlichting in maatregelen, was er in het laatste kwartaal weer sprake van nieuwe beperkingen door oplopende besmettingsaantallen. Ondanks een positieve grondhouding ten opzichte van vragen, bleek toch vaak dat activiteiten moesten worden aangepast of zelfs afgelast. Met de juiste uitleg en door met elkaar in gesprek te blijven zijn relaties goed gebleven.
De gemeenteraad is structureel op meerdere momenten bijgepraat in openbare vergaderingen.
2. Wat is impact op de gemeentelijke organisatie geweest
De corona crisis heeft in 2021 grote impact gehad op de gemeentelijk organisatie. Direct in het begin is een stuurgroep ingericht waar vanuit de crisis binnen onze gemeente bestuurd werd. Wij hebben uiteraard gehoor gegeven aan de landelijke maatregelen om zoveel als mogelijk thuis te werken. Hierin heeft de organisatie zich wendbaar getoond en de organisatie is er inmiddels gewend aan geraakt. Maar door de lange duur heeft dit wel veel van onze medewerkers gevraagd. Van het missen van de contacten met collega's tot moeilijke thuissituaties door lockdowns, scholen die gesloten waren, quarantaine maatregelen etc.
Participatie trajecten zijn in het begin van de crisis on-hold gezet. Echter na verloop van tijd kregen die zijn beslag in digitale varianten waar we al lerende steeds meer bedreven in zijn geraakt als organisatie.
Ook het contact met onze inwoners is gewoon doorgegaan en waar mogelijk in een aangepaste vorm. Mede hierdoor is onze dienstverlening voor onze inwoners ongehinderd doorgegaan en is het merendeel van onze doelstellingen gerealiseerd. In de maatschappelijke opgaven / taken heeft Covid-19 een stevige impact gehad. In de volgende alinea wordt per onderwerp een toelichting gegeven wat we als gemeente hebben gedaan.
3. Wat hebben we gedaan voor de inwoners en voor de bedrijven / ondernemers en verenigingen
Onderwerp | Wat willen we bereiken met de corona maatregelen | Wat hebben we gedaan |
|---|---|---|
Jeugd & Wmo | We willen ervoor zorgen dat jeugdigen en hun gezin de jeugdhulp zoveel mogelijk regulier blijven ontvangen die benodigd is. En ontvangers van Wmo ondersteuning zoals dagbesteding, individuele begeleiding, hulp in de huishouding etc. zoveel als mogelijk gebruik kunnen blijven maken van hun ondersteuning. | Voor jeugd en Wmo zijn via de gemeenschappelijke regeling Peelgemeenten zorgorganisaties gecompenseerd voor aantoonbare meerkosten die zij hebben gemaakt om de zorg te kunnen blijven leveren die voldoen aan de corona maatregelen (de afhandeling hiervan heeft in 2021 plaats gevonden). Daarnaast konden zorgaanbieders gebruik maken van continuïteitsregeling waarmee een eventueel verlies van omzet door corona werd gecompenseerd om hiermee de zorg te kunnen blijven garanderen. Tevens zijn er extra middelen besteed aan een tijdelijk extra gezins en jongerencoaches en aan een jongerenontmoetingsplek |
Schuldhulpverlening | Extra aandacht voor inwoners en ondernemers die o.a. door corona in financiële problemen komen. | Er is extra ingezet op schuldhulpverlening waardoor er extra uitgaven zijn verricht voor sluitende keten schuldhulpverlening alsmede heroriëntatie en schuldhulpverlening voor ondernemers (dit loopt ook meerjarig door) |
Kinderopvang | Ouders betalen een eigen bijdrage voor door de gemeente gefinancierde kinderopvang. Deze eigen bijdrage wordt niet door het rijk gecompenseerd. | Ouders zijn gecompenseerd voor de eigen bijdragen kinderopvang. |
Vervoer | Het is belangrijk dat continuïteit van de voorziening doelgroepenvervoer bijvoorbeeld leerlingenvervoer en Wmo-vervoer gegarandeerd blijft | Door de corona maatregelen is het vervoersvolume sterk afgenomen in 2021, ook het leerlingen vervoer lag tijdens de lockdown grotendeels stil. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met de vervoerders over financiële ondersteuning om hiermee het gebruik van het vervoer te kunnen blijven garanderen en ook aanpassingen verricht kunnen worden om te voldoen aan de corona maatregelen. |
Subsidies | Door de corona maatregelen hebben organisaties die subsidies ontvangen van de gemeente mogelijk geen activiteiten kunnen verrichten. Het is van belang dat subsidie ontvangers geen grote financiële nadelen ondervinden door de corona crisis en waar mogelijk activiteiten zoveel mogelijk in aangepaste vorm kunnen blijven plaats vinden om de inwoners te kunnen blijven ondersteunen | Subsidies worden verleend voor activiteiten. Indien deze activiteiten niet plaats vonden zou de subsidie terug betaald moeten worden. Vanwege de corona crisis heeft de gemeente besloten de subsidies regulier te verstrekken en geen terug betalingsverplichting op te leggen. Daarnaast is de gemeente actief betrokken bij het beoordelen en meedenken voor het verrichten van aangepaste activiteiten (passend binnen de maatregelen). Hierbij was nadrukkelijk aandacht voor de jeugd. |
Sport | Door de corona maatregelen hebben veel sport gerelateerde activiteiten niet kunnen plaats vinden. De sportverenigingen moeten geen financieel nadeel ondervinden van het wel in rekening brengen van sportvelden en sportaccommodaties terwijl er geen gebruik van gemaakt kon worden | De gemeente heeft middelen van het Rijk ontvangen om alle huren kwijt te schelden indien er geen gebruik is gemaakt van de faciliteiten. Ook verengingen die gebruik maken van faciliteiten waar de gemeente geen eigenaar van is hebben kwijtschelding ontvangen. Tevens heeft de gemeente actief meegedacht met sport activiteiten die wel uitgevoerd konden worden binnen de geldende maatregelen. Bijvoorbeeld om voor de binnensporten een buitenlocatie aan te wijzen. |
Ondersteuning | De gemeente wil inwoners, ondernemers en zzp'ers zoveel mogelijk ondersteunen met hun corona gerelateerde vragen | Inwoners en ondernemers konden met hun corona gerelateerde vragen terecht bij de gemeente. Kwijtschelding van leges voor o.a. evenementen heeft plaatsgevonden alsmede voor gebruik terras op onze gronden en marktgelden voor non-foodkramen. Tevens zijn er voor de minima gratis corona zelftesten beschikbaar gesteld |
Thuiswerken | Werknemers weken zoveel mogelijk thuis zodat we zowel gehoor geven aan de landelijke maatregelen, onze inwoners en medewerkers beschermen om verspreiding van het virus te voorkomen | Alle werknemers werken, waar de functie dat toelaat, zoveel mogelijk vanuit huis en worden ook gefaciliteerd om effectief en onder goede arbeidsomstandigheden thuis te werken. |
Corona-proof dienstverlening | Onze reguliere dienstverlening moet (aangepast binnen de corona maatregelen) zoveel mogelijk regulier doorgaan zodat de inwoners gebruik kunnen blijven maken van onze diensten. | Er zijn diverse aanpassingen verricht aan het gemeentehuis om te kunnen voldoen aan de corona maatregelen. Ook om toekomstbestendig onze dienstverlening te kunnen blijven uitvoeren is bijvoorbeeld het KCC aangepast en beschikken alle medewerkers over faciliteiten om thuis te kunnen werken en is de thuiswerkregeling ingevoerd. |
Toezicht en handhaving | Dat alle inwoners een veilige omgeving hebben waar gelet wordt op en bewustwording over de corona maatregelen extra onder de aandacht wordt gebracht | Er is extra handhavingscapaciteit ingezet gedurende de corona periode om meer toezicht te kunnen houden op straat. Maar ook het in gesprek gaan met inwoners en ondernemers over de corona maatregelen. Hierbij is vooral ingestoken op preventie. Ook is er extra ingezet op het vuurwerkverbod |
Belastingen | Diverse inwoners, ondernemers en zzp'ers worden getroffen door de corona crisis. Hiervoor is het belangrijk om mee te denken en rust en ruimte te geven in hun financiën | Uitstel van betaaltermijn is gehanteerd en geen actieve debiteurenbeheer en incasso procedures. |
Horeca ondernemers | De extra kosten voor de horeca ondernemers voor de controle op corona toegangsbewijs compenseren zodat er geen extra lasten zijn | Gedurende 2021 was er ook een periode dat de horeca wel weer open mocht maar moest er wel gecontroleerd worden op de corona toegangsbewijzen. Eventuele extra kosten die de horeca-ondernemers hiervoor moesten maken, konden gecompenseerd worden. |
Participatie, TONK en TOZO regelingen en bijstand | Inwoners, ondernemers en ZZP'ers die door de coronacrisis en / of -maatregelen een verlies van hun inkomen of baan hebben, moeten goed ondersteund worden om werkloosheid of verlies van inkomen te minimaliseren | De gemeente heeft middels de gemeenschappelijke regeling Senzer uitvoering gegeven aan de TONK (tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten) en TOZO regeling (tijdelijke overbruggings regeling zelfstandige ondernemers). Hiermee werd voorzien in een aanvullende uitkering voor het levensonderhoud van inwoners en ondernemers. Ook konden ondernemers voor vragen terecht bij het ondernemerspunt. |
4. Wat hebben we van het rijk ontvangen
In totaal is er € 1,9 miljoen aan Corona compensatie in verschillende tranches van het Rijk ontvangen. Dit is exclusief de Corona compensatie uit de december circulaire 2021 die meteen in het resultaat 2021 is geland en via resultaatbestemming wordt verzocht over te maken naar 2022. Tevens zijn er nog enkele andere bedragen ontvangen die niet via de corona middelen zijn gegaan maar direct bij het betreffende budget zijn toegevoegd (bijvoorbeeld re-integratie). Tevens is er een compensatie voor 2020 ontvangen voor gemiste gemeentelijke inkomsten. Deze is ook direct in het resultaat verwerkt.
In de onderstaande tabel geeft gegroepeerd weer welke middelen van het Rijk zijn ontvangen ter compensatie voor de Covid-19 kosten / maatregelen. 
Toelichting op de ontvangsten
Ref 1: er is in 2021 € 1,3 miljoen ontvangen voor uitvoering van de Tozo (tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers) regeling en de bijbehorende vergoedingen alsmede vergoeding voor participatie taken. Deze middelen zijn betaald aan de GR Senzer die deze werkzaamheden namens de gemeente Laarbeek verricht. In 2021 heeft nog een terug betaling aan het rijk plaats gevonden die Senzer over had van de Tozo 2020. Deze is via Senzer direct terug gestort naar het Rijk.
Tevens is er € 190.000 voor de Tonk regeling ontvangen. Hiervan is echter € 48.000 geboekt op 2021 en via de budgetoverheveling is al € 142.000 overgeheveld naar 2022.
Ref 2: Er zijn diverse bedragen van het Rijk ontvangen voor Perspectief jeugd en jongeren, jongeren werk, Mentale ondersteuning, activiteiten en ontmoeten, bestrijden eenzaamheid ouderen.
Ref 3:Van het Rijk zijn er een vergoeding ontvangen voor het openhouden of vergoeden van initiatieven voor culturele instellingen, buurthuizen en vrijwilligersorganisaties.
5. Uitgaven Covid-19
Overzicht van de uitgaven
In de onderstaande tabel is per programma visueel gemaakt welke activiteiten zijn verricht, welke maatregelen zijn genomen in relatie tot Corona en of dit heeft geleid tot meer uitgaven, minder inkomsten of kosten neutraal zijn geweest.
Totaal is er afgerond € 1,9 miljoen aan Corona gerelateerde uitgaven verricht in 2021.
Deze bestaan voornamelijk uit:
Bovenstaande uitgaven zijn uitgaven die zijn verricht als gevolg van Corona. Dit betekent niet dat dit meerkosten zijn ten opzichte van de begroting. Diverse budgetten, bijvoorbeeld leerlingen- en collectief vervoer, zijn binnen de bestaande middelen uitgevoerd.
Daarnaast zijn er ook nog andere uitgaven verricht in relatie tot Corona die niet in bovenstaand overzicht zijn opgenomen omdat deze moeilijk te kwantificeren zijn, direct op andere budgetten plaats vinden of een administratieve handeling is (zoals bijvoorbeeld de terug betaling van de resterende Tonk middelen 2020 van Senzer die via de gemeente aan het Rijk is terug betaald).
Daarnaast zijn er ook voorbeelden die binnen de reguliere budgetten verwerkt zijn bijvoorbeeld de maatregel om geen subsidies terug te vorderen waar als gevolg van Corona geen prestatie tegenover staat maar bijvoorbeeld ook uren van onze medewerkers die besteed zijn aan Covid-19. Dit is niet separaat geboekt en valt regulier in de personeelskosten.
Gemiste opbrengsten
Naast de bovenstaande kosten zijn er ook diverse gemiste opbrengsten. Voorbeelden hiervan zijn huurinkomsten voor sporthallen en velden, inkomsten uit leges voor evenementen en vergunningen, marktgelden etc. een deel hiervan is als kosten geboekt zijnde de kwijtschelding voor drank en horecavergunningen / leges en terrashuur.
6. Reserve Covid-19
De gemeenteraad heeft op 05-11-2020 bij de 2e tussenrapportage 2020 besloten tot invoering van een (tijdelijke) Reserve Corona (COVID-19) en storting van de niet-geoormerkte middelen uit de algemene uitkering 2020 ad € 517.000.
Deze reserve is bedoeld voor incidentele hogere uitgaven / nadelen voor onze gemeente als gevolg van Covid-19.
In 2021 zijn er via uw gemeenteraad € 157.576 aan uitgaven ten laste gebracht van deze reserve.
De stand van de reserve COVID-19 is hierdoor per 31-12-2021: € 359.424
Hierbij dient vermeld te worden dat de Raad in 2021 ook meerjarige besluiten heeft genomen die ten laste van deze reserve gaan t/m 2024. Totaal ad € 184.518. Hierdoor is er nog € 174.906 beschikbaar in deze reserve.
7. Risico's
Als gevolg van Corona zijn er diverse risico's die mogelijk een negatieve financiële impact kunnen hebben op de financiën. Deze risico's zijn verwerkt in de paragraaf weerstandsvermogen. Nu de Coronamaatregelen beëindigd zijn en het normalen leven weer opstart zijn de risico's voor Corona wel sterk afgenomen. Het aantal omvangrijke risico's wordt daarom als beperkt ingeschat. Mede omdat de meeste kosten binnen de rijksmiddelen of bestaande budgetten gedekt kunnen worden.
Echter de lange termijn effecten van Corona en mogelijke toekomstige varianten zijn nog niet te voorspellen. Om deze risico's in ieder geval voor 2022 te kunnen opvangen is er een budget coronamiddelen (gefinancierd vanuit het Rijk) en is er ook nog de Reserve COVID-19.